Alle stemmen moeten gehoord worden; het negeren van bepaalde meningen is óók een vorm van slechte omgangsvormen
Lilian Haak, Apeldoorn
Lilian Haak
Gemeente Apeldoorn
Raadslid sinds: 2018
Partij: WijApeldoorn
Hoofdberoep: Beleidsadviseur AI Gouvernance Politie
Wat was jouw drijfveer om raadslid te worden?
Al sinds mijn 16e zet ik mij in voor zaken die ik belangrijk vind. Ik wil bijdragen aan onderwerpen die mensen direct raken, zoals veiligheid, privacy en de kwaliteit van hun leefomgeving. Daarnaast vind ik het essentieel dat inwoners kunnen rekenen op behoorlijk bestuur dat zich verantwoordt voor haar daden en zorgvuldig omgaat met de haar ter beschikking gestelde financiële middelen.
Ervaar je werkplezier in het raadslidmaatschap?
Het werkplezier wisselt en hangt niet zozeer af van het aantal uren. Soms werk ik maandenlang 20 uur per week naast mijn toch al drukke baan en ervaar ik het als inspirerend. Maar er zijn ook momenten waarop de coalitie haar macht gebruikt om de raad buitenspel te zetten. In zulke situaties voelt elke minuut die ik besteed zinloos en frustrerend. Een coalitie die zichzelf dingen gunt maar de oppositie ontzegt, ontneemt het werkplezier en ondermijnt ook de belangstelling van nieuwe kandidaten.
Op welke manier word je ondersteund in jouw raadswerk?
Ik ben enorm blij met een groot netwerk. Onze fractie heeft drie fractievertegenwoordigers, een fractie-assistent en een breed "Vrienden van WijApeldoorn"-netwerk, waarin mensen met verschillende expertises ons ondersteunen. Zelf ben ik gespecialiseerd in AI, wat mij ook helpt bij inhoudelijke vraagstukken. Daarnaast maak ik gebruik van verschillende leeromgevingen waar ik veel kennis opdoe. Wat ik echter het meeste mis, is tijd!
Wat doet jouw raad om de omgangsvormen aangenaam te houden?
We besteden pas aandacht aan omgangsvormen nadat er een incident is geweest, maar kijken te weinig naar de oorzaken. Binnen de raad is er vaak veel tijdsdruk om onderwerpen snel af te handelen, zowel in vergaderingen als bij de behandeling van stukken. Het duurt soms maanden voordat vragen van raadsleden worden beantwoord, terwijl voorstellen van het college juist met spoed worden doorgedrukt. Wethouders doen soms toezeggingen die buiten hun bevoegdheid vallen. En het komt voor dat onderwerpen waar de raad over mee wil praten soms alleen als consultatie wordt behandeld, waardoor de invloed beperkt blijft.
Het is dan ook begrijpelijk dat oppositiepartijen gebruikmaken van de middelen die ze hebben om hun stem te laten horen, zeker als hun inbreng vaak wordt genegeerd. Dit moet mogelijk zijn zonder dat coalitiepartijen dit als ongewenst bestempelen of dat het raadslid in kwestie hier negatief op wordt aangesproken. Een open, eerlijke en respectvolle politieke cultuur is belangrijk voor een goed functionerende gemeenteraad. Alle stemmen moeten gehoord worden; het negeren van bepaalde meningen is óók een vorm van slechte omgangsvormen.
Op welke manier houdt jouw raad grip op regionale samenwerking?
Dit is een proces waarin we ons blijven ontwikkelen. Er zijn werkgroepen voor regionale samenwerking, die ik als waardevol ervaar. Tegelijkertijd begrijp ik dat onze buurgemeenten Apeldoorn soms als een te dominante speler zien, wat regionale samenwerking kan bemoeilijken. De overleggen binnen de Euregio krijgen steeds meer vorm, wat een positieve ontwikkeling is.
Over het algemeen is er brede steun in de raad voor het versterken van regionale samenwerking, omdat veel problemen te complex zijn om binnen de gemeentegrenzen op te lossen. De versnippering van bovenregionale samenwerkingsverbanden is echter minder wenselijk. Soms neemt de gemeente wel deel aan bepaalde samenwerkingen en soms niet, wat onduidelijkheid creëert. Het zou beter zijn om te werken met één duidelijke samenwerkingsregio in plaats van ad hoc constructies, waarbij partijen de ene keer wel en de andere keer niet meedoen
Hoe geeft jouw gemeente invulling aan burgerparticipatie?
We hebben een jongerenraad en bieden inwoners de mogelijkheid om in te spreken bij de Politieke Markt Apeldoorn (PMA), onze commissievergaderingen. Daarnaast organiseren we regelmatig bijeenkomsten zoals "In gesprek met de raad", waarbij inwoners en organisaties hun standpunten kunnen toelichten. Er is ook regelmatig "De Ontmoeting", een bijeenkomst rond specifieke thema's of in verschillende wijken en dorpen. Tot slot hebben we twee keer per jaar "Burgers en Frietjes", waarbij inwoners voorafgaand aan een raadsvergadering met ons kunnen eten. Dit is een laagdrempelige manier om in gesprek te gaan en wordt goed bezocht.
Hoe kan de gemeenteraad krachtiger en relevanter worden gemaakt?
Een gemeenteraad functioneert het best als er echt ruimte is voor debat en besluitvorming. Wanneer coalitieafspraken binnen het college ervoor zorgen dat de raad slechts formeel instemt met beslissingen die elders al zijn gemaakt, ondermijnt dit de geloofwaardigheid van de gemeentelijke democratie. Een voorbeeld is de besluitvorming over een brug van een miljoen euro, waar de oppositie voor waarschuwde, maar waarbij signalen werden genegeerd, met een mislukte investering als gevolg. Niet alleen de raad is hierin
teleurgesteld, de inwoners ervaren dit als een bestuur dat het belangrijker vindt om haar zin door te drijven dan te luisteren naar alle wijze stemmen die hier anders over adviseerden. Wellicht zou een systeem waarin de coalitie nooit een absolute meerderheid mag hebben, dwingen tot bredere samenwerking en een sterker democratisch proces.
Heb je in deze raadsperiode kunnen bereiken wat je voor ogen had?
Gedeeltelijk. In de oppositie ben je afhankelijk van wat je gegund wordt, maar er zijn successen. Zo heb ik mij sterk ingezet voor de belangen van de dorpen en gehuchten binnen onze gemeente. In 2018 lag de focus nog sterk op de stad Apeldoorn, maar inmiddels is er meer aandacht voor het feit dat 1/6e van de inwoners in de dorpen woont, met eigen behoeften en uitdagingen. Daarnaast ben ik tevreden over de aandacht die ik heb weten te realiseren voor privacy, data-ethiek, informatieveiligheid en continuïteitsmanagement binnen de gemeente. Dit zijn geen onderwerpen waar kiezers zich dagelijks mee bezighouden, totdat het misgaat en ze direct de impact voelen.
Heb je voornemens om je in 2026 weer verkiesbaar te stellen?
Ik wil graag van toegevoegde waarde zijn. Daarom stel ik mij opnieuw verkiesbaar. WijApeldoorn verwacht een sterke verkiezingsuitslag in 2026, mede doordat niet-landelijke partijen steeds meer groeien. Mijn inzet voor de periode 2026-2030 zal afhangen van de ruimte die we krijgen om invloed uit te oefenen. Nog vier jaar als decoratief oppositielid in de bankjes zitten terwijl de coalitie haar eigen weg gaat, heeft niet mijn voorkeur. Ik kijk er oprecht naar uit om vanaf 2026 als wethouder aan de slag te gaan en daadwerkelijk mijn beloften aan de inwoners waar te maken.
Wat is een tip die je andere raadsleden zou willen meegeven?
Zoek een "krachtbron". Motivatie is essentieel om te beginnen, maar tijdens een raadsperiode heb je ook iets nodig om op terug te vallen. Ik zie te veel raadsleden die halverwege opbranden, teleurgesteld in wat ze kunnen bereiken. Teleurstelling en desillusie zijn onvermijdelijk, vooral als je merkt dat belangrijke thema’s soms politiek worden genegeerd. Daarom is het cruciaal om momenten van reflectie in te bouwen en energie te halen uit wat wél lukt. Een sterk thuisfront helpt, maar als je alleen bent, is het belangrijk om andere reflectiemomenten te creëren. Besef dat je niet alles kunt veranderen, maar dat elke stap die je zet een bijdrage levert.
