Hoe word ik raadslid?

Iedereen kan raadslid worden. En je hoeft je baan of studie er niet voor op te zeggen, want het is geen voltijdfunctie. Het is wel een ambt dat je voor vier jaar doet! Ook jij kunt dus voor een periode van vier jaar meedoen, mee praten en mee besluiten over alle onderwerpen die voor jouw gemeente van belang zijn. 

Formele vereisten

Om tot raadslid te worden gekozen, dient een belangstellende kandidaat aan een aantal voorwaarden te voldoen. Je moet achttien jaar of ouder zijn en niet uitgesloten zijn van het kiesrecht. Wil je als raadslid worden geïnstalleerd dan moet je wonen in de gemeente waar je raadslid wordt. Het is in Nederland ook voor mensen met een andere nationaliteit dan de Nederlandse mogelijk deel uit te maken van een gemeenteraad. Voor inwoners met een nationaliteit vallend buiten de Europese Unie moet je minstens vijf jaar achter elkaar in Nederland hebben gewoond. Inwoners met een nationaliteit vallend binnen de Europese Unie kunnen eerder al kandidaat zijn.

Omdat er functies zijn die niet verenigbaar zijn met het uitoefenen van het raadslidmaatschap zijn raadsleden verplicht openbaar te maken welke andere functies zij vervullen. Zo kun je niet als ambtenaar zijn aangesteld door het gemeentebestuur waarvan je zelf als raadslid deel uitmaakt.

Praktische aanpak

De meest voorkomende route om raadslid te worden is lid worden van een lokale of landelijke politieke partij. Je neemt contact op met de plaatselijke afdeling van deze politieke partij. Je draagt jezelf voor als kandidaat zodat je op de kieslijst geplaatst kan worden. Iedere partij heeft zijn eigen methode voor het vaststellen van de kieslijst en het bepalen van de volgorde. Dit kun je navragen en dus op voorbereiden. Hoe hoger je op de kieslijst staat, des te groter is de kans dat je direct wordt gekozen als raadslid. Een kieslijst heeft namelijk verkiesbare en onverkiesbare plaatsen.

Mogelijk is ook dat je met een groep gelijkgezinde inwoners uit je gemeente je aanmeldt als een lijst die mee wil doen aan de raadsverkiezingen en gezamenlijk een kieslijst indient. Het kan ook betekenen dat je samen een vereniging of stichting begint, leden zoekt, een verkiezingsprogramma schrijft en een kieslijst opstelt. Een politieke partij die vervolgens aan de verkiezingen wil deelnemen, moet nog een paar stappen zetten. Een nieuwe landelijke partij moet haar naam laten inschrijven bij de kiesraad. De kiesraad is een orgaan van zeven door de kroon benoemde leden dat de minister van binnenlandse zaken en het parlement adviezen geeft over de uitvoeringstechnische zaken rond verkiezingen en het kiesrecht. Voordat de naam opgenomen wordt in het register van politieke groeperingen zal de kiesraad de nieuwe partij om bewijzen vragen dat zij een geregistreerde vereniging met volledige rechtsbevoegdheid is. Ook moet zij aangeven wie namens de partij mag optreden (een gemachtigde en een plaatsvervanger). Een lokale partij dient haar naam te registreren bij het hoofdstembureau van de gemeente. Het hoofdstembureau valt meestal onder de afdeling Burgerzaken. Wanneer u niet op tijd bent met de registratie van de naam van de politieke partij kunt u ook als lijst deelnemen.

Enkele uitzonderingen

Er zijn wel een paar kleine uitzonderingen wanneer je geen raadslid kunt worden. Je kunt geen raadslid worden als:

• Je onder de 18 bent;
• Je niet in de gemeente woont waar je gemeenteraadslid wilt worden;
• Je passief stemrecht (het recht om verkozen te kunnen worden) is afgenomen door de rechter;
• Je een nationaliteit hebt van een land buiten de Europese Unie en nog geen 5 jaar legaal in Nederland woonachtig bent.