"2028 wordt nu Ravijnjaar: Rijksgelden bieden slechts tijdelijk verlichting"
De voorjaarsnota 2025 leek op het eerste gezicht goed nieuws te brengen. Vanaf 2026 komt er jaarlijks ongeveer € 800 miljoen extra beschikbaar, plus incidentele middelen om het acute tekort te verlichten. Daarmee lijkt het gevreesde ravijnjaar 2026 te zijn gedempt. Maar in werkelijkheid worden de problemen vooral vooruitgeschoven. Gemeenten krijgen tijdelijke ademruimte, maar 2028 dreigt een nieuw ravijnjaar te worden.
Dat blijkt uit een analyse van 115 kadernota’s door BMC. Die laat zien dat de extra rijksbijdrage de tekorten in 2026 en 2027 tijdelijk vermindert. Vanaf 2028 lopen de tekorten opnieuw op, tot ruim € 400 miljoen in 2029 terwijl structurele kosten blijven stijgen. Voor raadsleden wordt de komende periode dus een ingewikkelde puzzel.
Nieuwe tegenvallers en hogere kosten
Vooral de jeugdzorg zet de gemeentefinanciën onder druk. De uitgaven stijgen sneller dan de compensatie, en vanaf 2028 wordt de taakstelling zelfs verzwaard. Maar ook in het fysiek domein stijgen de kosten. Daarnaast kampen gemeenten met hogere loonkosten, inflatie en stijgende aanbestedingsprijzen. De VNG noemt de plannen van het kabinet vanaf 2028 te ambitieus. Ook verschillende financieel experts en lokale bestuurders zijn kritisch op het ‘uitstelgedrag’ van het kabinet.
Bezuinigingen zijn onvermijdelijk
Om de tekorten te beheersen hebben gemeenten voor € 600 tot € 800 miljoen aan nieuwe bezuinigingen in hun begrotingen verwerkt. Dit gebeurt vooral via: het schuiven met reserves, het verhogen van belastingen en heffingen en het beperken van voorzieningen in het sociaal domein. Opvallend is dat vooral kleinere gemeenten relatief vaak kiezen voor belastingverhoging, terwijl grotere gemeenten vaker bezuinigen op voorzieningen.
Moeilijkheden voor de raad
BMC wijst erop dat deze financiële situatie gevolgen heeft voor de lokale politiek. Gemeenten bereiden zich voor op de verkiezingen van 2026 en het opstellen van nieuwe raadsprogramma’s en coalitieakkoorden. Dat wordt een ingewikkelde puzzel: de ruimte is klein en bovendien onzeker. Raadsleden staan in de komende periode dus voor lastige afwegingen.
Meer informatie
Voor het volledig BMC-rapport ‘Analyse kadernota’s gemeenten: financiële problemen blijven aanhouden’, klik hier.
Voor eerdere berichtgeving rondom het Ravijnjaar, klik hier.
In juni organiseerde de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden een webinar ‘Keuze in Schaarste: het Begrotingsproces’ in samenwerking met Deloitte, klik hier om deze te bekijken.
Klik hier voor de Leerlijn financiën op de Leeromgeving van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
