De meerwaarde van participatie voor raadsleden

In de tweede bijeenkomst van de leergang ‘Sterker raadslid in onstuimige tijden’ bij de Universiteit van Humanistiek sneed professor Menno Hurenkamp het thema burgerparticipatie aan. Hierin stond de vraag centraal: ’Hoe ga je bewust om met burgerparticipatie als raadslid?’ Het belangrijkste bij burgerparticipatie is wat voor inbreng je zoekt en om terug te koppelen wat er is gebeurd met die inbreng.

Hurenkamp schetste hoe participatie een grotere rol heeft gekregen in de gemeente en de democratie als geheel. Door schaalvergroting en professionalisering, die bedoeld waren om ambtelijke efficiëntie te vergroten, is de burger op grotere afstand van het gemeentebestuur komen te staan. Resultaat hiervan is dat de opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen is teruggelopen. Participatie wordt gebruikt om de burger weer te betrekken bij het lokale bestuur.

Participatie en democratie

Participatie komt in vele vormen, gemeenten gebruiken onder andere lokale referenda, burgerraden en burgerparticipatie om het gat tussen overheid en burger te vullen. Het belang van participatie zit daarom opgenomen in bijvoorbeeld de nieuwe omgevingswet. Burgerparticipatie kan helpen om burgers meer ruimte te geven en het lokale bestuur te legitimeren. Echter mobiliseert het ook ongelijkheid omdat vaardige mensen zich hier meer toe geroepen voelen en effectiever de agenda naar hun hand kunnen zetten. Om koers te bepalen bij burgerparticipatie hanteerde de professor het volgende kompas.

           Noord: Pluralisme

Het volk is niet één en bestaat dus uit veel stemmen, die zich allemaal anders uiten. Vaak zal een groep actieve burgers een deelbelang vertegenwoordigen; dat is niet erg zolang iedereen zich dat realiseert.

           Oost: Participatie heeft veel doelen, stel er één centraal

Participatietrajecten kunnen worden gebruikt om de kwaliteit van beleid te vergroten, meer invloed van burgers te creëren of juist om informatie te verschaffen om zo meer draagvlak te creëren. Ben dus duidelijk wat je van de deelnemers verwacht en hoe hun inspraak bijdraagt aan het proces. Hierdoor voorkom je teleurstelling en slechte ervaringen met participatie.

           Zuid: Zoek verborgen verlangens

Veel Nederlanders zijn betrokken bij de samenleving door hun (vrijwilligers)werk, en zijn actief als mantelzorger, scheidsrechter of bij maatschappelijke organisaties. Echter is de wens om politiek bij te dragen via burgerraden minder populair om deel te nemen. Steek daarom energie in mensen die zich niet bevoegd achten en de stemmen van minder mondige burgers te kennen.

            West: Zorg voor lange termijn

Laat het niet bij een eenmalig bezoek en leg uit wat er met de informatie gebeurt en hoe lang dat kan duren door de complexiteit van besluitvorming. Voorkom daarbij dat er onvoldoende zeggenschap is voor de deelnemers.

Meer informatie 

Wil je meer weten over participatie; zie deze module op onze leeromgeving.

Wil je meer lezen van Menno Hurenkamp, lees het interview. Ga naar artikel