Een sterke raad maak je met elkaar

De gemeenteraad is sterk gebaat bij goede omgangsvormen. Goede omgang versterkt het gezag van de gemeenteraad en kan het beslisproces verbeteren. In dit kader organiseerde de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden het project ‘Raadslid als Goede Voorbeeld’. Hieruit kwamen drie tips om goede omgangsvormen te versterken en onderhouden. Organiseer reflectiemomenten, organiseer partij-overstijgende bijeenkomsten en draag zorg voor een goede overdracht voor nieuwe raadsleden.

Polarisatie in de raad kan groot ongemak geven. Veel raadsleden zijn raadslid geworden om het verschil te maken. Als raadslid maak je keuzes die er toe doen. Na afweging van je waarden, de inhoud en de argumenten van de tegenpartij maak je je keuze. Bij de meeste raadsvoorstellen is er een grote meerderheid en wordt deze zonder ophef aangenomen. Echter bij onderwerpen die flink leven in de samenleving en waarbij veel controverse is, kunnen goede omgangsvormen in het geding komen. Hierdoor slaat polarisatie op de inhoud over in polarisatie tussen personen en partijen wat de sfeer in de raad niet ten goede komt.

Reflectiemomenten

Om deze momenten te voorkomen is het goed om aan reflectie te doen en het minstens één keer per jaar te hebben over de omgangsvormen binnen de raad. Tijdig bespreken zorgt er voor dat je ongewenste situaties voorkomt en bij kunt sturen als de sfeer in de raad dreigt om te slaan. Veel raden bespreken de  raadsvergadering vaak ook na in hun presidium, hierdoor geeft de raad instructies aan hun raadsvoorzitter en kan eventueel ontstaan wrevel uitgepraat worden. Daarnaast zijn er ook raden die een raadsstatuut hebben opgesteld. Na het uitvoerig bespreken van de omgangsvormen hebben ze samen een statuut opgesteld waarin ze hebben vastgelegd hoe ze met elkaar omgaan tijdens raadsvergaderingen. Dit kan je als raad bewust maken van de interne dynamiek.

Samen als raad

Goede persoonlijke connecties en wederzijds vertrouwen zijn essentieel voor een goed functionerende raad. Deze kunnen gekweekt worden door elkaar ook buiten de raadszaal te spreken. Bijvoorbeeld door een borrel na de raadsvergadering of bijeenkomsten die gezamenlijk worden georganiseerd. Deze bijeenkomsten kun je ook als raad naar buiten uitdragen. Dit kan tevens op het moment dat je raad op zoek is naar een nieuwe burgemeester of door samen op werkbezoek te gaan. Hierdoor straal je ook naar buiten uit dat je ondanks politieke verschillen met elkaar op zoek bent naar het beste antwoord op de problemen die er spelen.

Goede introductie voor de raad

Met het oog op de verkiezingen van 2026 is het ook van belang dat je de goede omgangsvormen van je raad doorgeeft aan nieuwe raadsleden. Moedig je griffier aan om hier tijdens het opleidingsprogramma aandacht aan te besteden. Dit voorkomt dat nieuwe raadsleden onbewust grenzen overschrijden.

Meer informatie

De competentiescan van onze vereniging helpt raadsleden individueel, maar ook raadsbreed, aandacht geven aan competenties als het voeren van een goed debat. Klik hier voor de competentiescan.

Wil je meer weten over een statuut voor omgangsvormen? Klik hier.

Wil je het rapport ‘Raadslid als goede voorbeeld’ lezen? Kijk in het document hieronder.