Kabinet komt raadsleden tegemoet met compensatie

Gemeenteraden krijgen meer ademruimte bij de volgende begrotingsbehandeling. De voorgenomen bezuiniging van 2,3 miljard euro op het gemeentefonds wordt deels teruggedraaid. Het kabinet kondigde aan dat er in de voorjaarsnota een substantiële verlichting zit, met name voor de jeugdzorg. Het exacte bedrag zal later bekend worden gemaakt. Het protest van de VNG en raadscollectief ‘Raden in Verzet’ heeft dus deels zijn vruchten afgeworpen. Desondanks zullen verschillende raden hun begroting nog stevig tegen het licht moeten houden.

De compensatie verlicht de gevolgen van de bezuinigingen. De bezuiniging zal als gevolg hebben dat er minder beleidsruimte voor raadsleden is. Veel taken die door de gemeente worden uitgevoerd zijn omkaderd met kwaliteitseisen en in het recht vastgelegde taken waar dus moeilijk op bezuinigd kan worden. Daarom zal de rekening waarschijnlijk in het sociaal domein komen te liggen waarbij aanvullende sociale regelingen en voorzieningen in het gedrang komen of lokale lasten zullen worden verhoogd.

Keuze in schaarste

De bezuiniging van 2026 zal er voor zorgen dat raadsleden kritisch zullen moeten kijken naar de inkomsten en uitgaven van hun gemeente. Hoewel dit per gemeente flink kan verschillen zijn er diverse stappen die je kunt ondernemen om grip te krijgen op de begroting, van makkelijke keuzes tot de moeilijkere bezuinigingen.

Algemene reserve

Het eerste waar je naar kunt kijken is of je de algemene reserve in kunt zetten. Financieel gezonde gemeenten mogen tien procent van de algemene reserve inzetten om zaken mee te bekostigen. Door deze in te zetten kun je gaten in de begroting opvullen.

Onderbesteding

Het tweede waar je als raadslid naar kunt kijken is het verschil tussen begrote kosten en gemaakte kosten in het voorgaande jaar. Het kan zijn dat er op posten veel geld wordt vrijgemaakt voor ambities van de raad en het college, echter dat dit geld op de plank blijft liggen doordat er obstakels zijn zoals personeelstekort of stikstof.  Zo stroomt er veel geld terug naar de algemene reserve. Het is daarom belangrijk om soms projecten te prioriteren en onderbesteding te voorkomen. Door deze dossiers kritisch tegen het licht te houden kun je geld vrijmaken voor projecten waar wel uitvoering aan gegeven kan worden.

Bezuinigen

Mocht dit bezuinigingen niet voorkomen, dan zal de raad nog steeds de afweging moeten maken of ze de gemeentelijke belastingen wil verhogen zoals de OZB of toeristenbelasting of dat ze er voor kiest om te bezuinigen op de sociale voorzieningen waarbij er. Het is hier aan de raad om vast te stellen welke keuzes het minst pijnlijk zijn voor de inwoners.

Online bijeenkomst

Op 4 juni organiseert de vereniging ‘Keuze in Schaarste; het begrotingsproces online’ samen met de accountants van kennispartner Deloitte. In de training wordt uitgelegd welke instrumenten je als raadslid hebt en waar je op moet letten. Na de uitleg van een half uur is er ruimte om al je vragen over het ravijnjaar te stellen. Inschrijven kan hier.

Meld je hier aan voor de online bijeenkomst.

Daarnaast is er ook nog een fysieke bijeenkomst in Kapelle op 14 mei. 

Meer informatie

Wil je meer weten over het ravijnjaar? Klik hier

Wil je meer weten over gemeentefinanciën? Kijk naar onze Leerlijn Financiën.