Sterke Raad – Jasper Loots: Kwaliteiten van het beste raadslid van Nederland
De gemeenteraad vormt het hart van onze lokale democratie. Toch is het raadswerk in de afgelopen jaren aanzienlijk complexer en intensiever geworden. Raadsleden staan onder hoge druk, werken met grote hoeveelheden informatie en moeten hun weg vinden in een speelveld vol samenwerkingen, verwachtingen en politieke dynamiek. Wat helpt hen overeind te blijven in deze veeleisende rol?
In zijn bijdrage “Het beste raadslid van Nederland” aan het boek Sterke Raad gaat Jasper Loots in op deze vraag. Loots is werkzaam als adviseur, coach en trainer in het lokaal openbaar bestuur. Aan de hand van praktijkervaringen en een denkbeeldig juryrapport schetst hij wat raadsleden én raden sterker maakt.
Drie kwaliteiten van het sterke raadslid
Loots beschrijft drie kwaliteiten die onderscheidend zijn voor een sterk raadslid:
- Prioriteren: Niet overal op reageren, maar bewust kiezen waar je tijd en energie in steekt. Het gaat om focus op wat je écht belangrijk vindt.
- Verbinding maken: Sterke raadsleden zijn zichtbaar in de samenleving. Ze luisteren goed, leggen contact met inwoners en weten wat er speelt.
- Standpunten innemen: Informatie verzamelen is belangrijk, maar uiteindelijk moet je ook durven zeggen wat je vindt. Richting geven hoort bij volksvertegenwoordiging.
Een sterke fractie en raad
Het raadslid staat er niet alleen voor. Een sterke fractie helpt om keuzes scherp te stellen en het werk te verdelen. Daarbij is ondersteuning essentieel: budgetten voor fractieondersteuning blijven te vaak onbenut, terwijl ze nodig zijn om deskundigheid in te huren en strategisch te kunnen werken.
Op raadsniveau zijn twee dingen cruciaal: zelf een agenda bepalen en controle uitoefenen met duidelijke keuzes en kaders. De beste raden sturen actief op wat zij belangrijk vinden, in plaats van alleen te reageren op voorstellen van het college. Ze organiseren ook intern het gesprek over rollen en verwachtingen, om samenhang met het college en de samenleving te bevorderen.
Reflectie en ondersteuning als sleutel
Volgens Loots vraagt goed raadswerk niet alleen om inzet, maar ook om reflectie. Wat drijft je? Waarom ben je raadslid geworden? Wat wil je voor elkaar krijgen? Tegelijkertijd moet er voldoende ondersteuning zijn. Dat betekent investeren in griffie, rekenkamer, informatiemakelaars en andere 'hulptroepen'. Ook burgemeesters kunnen hierin een strategische rol vervullen door de raad actief te ondersteunen in haar positie.
Aanbevelingen
Sterke raadsleden zijn gefocust, zichtbaar, rolbewust en richtinggevend. Een sterke raad neemt zelf de regie, kiest zijn momenten en investeert in ondersteuning. De fictieve verkiezing van het beste raadslid of de beste raad mag dan niet bestaan, het denken in termen van kwaliteit en groei is wél waardevol. Want alleen met scherpte, lef en samenwerking blijft het raadswerk zinvol én aantrekkelijk.
Maar een sterke raad vraagt inzet en ondersteuning van velen. De jury geeft daarover de volgende aanbevelingen mee:
- Meer ondersteuning voor raadsleden
Zorg voor voldoende geoormerkt budget voor training, ondersteuning en deskundig advies, vooral voor lokale partijen. - Toegankelijke lokale kennis
Ontwikkel een decentrale kennisinfrastructuur zodat raden lokaal advies en onderzoek kunnen inzetten. - Actieve rol voor burgemeesters
Geef burgemeesters duidelijke handvatten om de raad beter te positioneren en te ondersteunen.
Meer informatie
Bestel het boek ‘Sterke Raad’ hier.
Aan alle 30 hoofdstukken zal op onze website aandacht worden besteed. Kijk voor eerder verschenen artikelen hier.
