Tussenstand: helderheid in de mist

Dit blijkt uit de eerste drie afleveringen in de serie 'In de ban van regionale samenwerking'. Daarin volgt de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden hoe raadsleden deze bestuursperiode omgaan met gemeenschappelijke regelingen. Nogal wat raadsleden vinden het lastig dat ze er nauwelijks een agenderende of een controlerende rol in spelen, terwijl het vaak cruciale taken zijn (zoals in het sociale domein) die regionaal zijn belegd. Om er meer grip op te krijgen, zoeken ze verschillende oplossingen.

Drechtsteden

De meest vergaande vorm van samenwerking kennen de Drechtsteden. Daar vormt de Drechtraad het algemeen bestuur van een veelomvattende gemeenschappelijke regeling tussen zes gemeenten. De raadsleden vertegenwoordigen niet hun gemeente, maar organiseren zich in 'regiofracties'. Besluitvorming vindt plaats via een gewogen stemming. Hoewel de democratische invloed in deze vorm groot is, zijn er ook tegengeluiden. Dit omdat 'regiofracties' een wettelijk niet toegestane figuur zijn, maar vooral ook omdat de invloed van de individuele gemeenteraden erdoor erodeert. De voorstanders hopen dat het Drechtstedenmodel eindigt in een fusie tussen de deelnemende gemeenten. De sceptici vinden dat meer verantwoordelijkheden terug moeten naar de afzonderlijke gemeenteraden.

West-Brabant

In West-Brabant zijn de raden van de negentien deelnemende gemeenten op zoek naar een vorm om meer invloed te krijgen op de gemeenschappelijke regeling. Zowel het algemeen als het dagelijks bestuur van West-Brabant bestaat uit portefeuillehouders. Sommige raadsleden vinden dat ze daardoor te ver afstaan van belangrijke besluiten en noch agendazettend noch controlerend hun werk goed kunnen doen. Andere raadsleden zijn daar wat minder stellig over en wachten liever af met welke voorstellen het dagelijks bestuur komt om raadsleden ook regionaal meer in hun volksvertegenwoordigende positie te brengen.

Twente

In Twente woedt een discussie over de omgekeerde weg. De regio kent net als de Drechtsteden een regioraad (zij het op een andere manier samengesteld), maar daar is de afgelopen jaren een discussie ontstaan over nut en noodzaak. Een speciale stuurgroep heeft voorstellen gedaan om de raadsvertegenwoordiging op regionaal niveau juist af te schaffen. Dit met als argument dat de betrokkenheid van de afzonderlijke raden bij bovenlokale aangelegenheden juist zal toenemen. Het delegeren van democratische besluitvorming naar het regionale niveau maakt gemeenteraden onverschillig, zegt de een. Als je betrokkenheid wilt vergroten, moet je de regio juist democratisch versterken, zegt de ander.

Dit artikel is onderdeel van de reeks 'In de ban van Regionale samenwerking'. Alle artikelen uit deze reeks:

1. Zonder regioraad meer raadsbetrokkenheid?
2. Een motie voor meer samenwerking
3. Gaan de Drechtsteden aan democratie ten onder?
4. Tussenstand: helderheid in de mist
5. Een regioraad met louter raadsleden, een taai gevecht in Twente
6. Nieuwe West-Brabantse raadsleden met procesafspraken meer grip op regio
7. Wel samenwerken in Drechtsteden, geen bevoegdheden overdragen
8. Twentse verwarring over een 'herfstcompromis'
9. Regioraad Twente ter ziele
10. Afstemming tussen 19 tinten blauw van West-Brabantse raden
11. De lessen en tips van 2015
12. Greep op de regio dient het lokale belang
13. Het FC Twentegevoel van raadslid Vic van Dijk
14. Oog en oor hebben voor onze inwoners, zowel lokaal als in de regio
15. Beducht op het Galliër-effect
16. Gemeenteraden Zuidoost-Brabant kiezen voor democratische betrokkenheid
17. Je vertegenwoordigt een mix van lokaal- en regiobelang
18. Greep op regionale samenwerking? Maak het politiek!
19. Regionale samenwerking: liefde ontluiken, geen uithuwelijking
20. Grenzeloos denken om meer voor je inwoners binnen te halen
21. Informatie uit regio naar behoefte van raadsleden