Ontbinding raad eigenlijk onmogelijk bij ruzie

Het ontbinden van de gemeenteraad als oplossing voor aanhoudende ruzie is geen optie volgens het kabinet. Na ontbinding van de raad worden er tussentijdse verkiezingen gehouden. Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse zaken, inmiddels minister van Buitenlandse Zaken, schreef een Kamerbrief over alternatieve instrumenten om in te grijpen bij bestuurlijke problemen in gemeenten. Uitgangspunt blijft dat de raad zelf de problemen dient op te lossen.

Er worden twee nieuwe, alternatieve instrumenten geschetst in de Kamerbrief die minder ingrijpend zijn dan het ontbinden van de gemeenteraad.
De eerste optie houdt in dat er incidenteel een specifieke kamer kan worden ingericht die zich focust op het bestuurlijk functioneren van een gemeente en hierover kan adviseren aan de Commissaris van de Koning. Een variatie op deze mogelijkheid stelt voor dat de Tweede Kamer zelf kan ingrijpen, echter moet ook daarvoor de grondwet gewijzigd worden.
Het tweede voorgestelde instrument is het mogelijk maken van een zogeheten bestuurlijke indeplaatsstelling. Dit betekent dat wanneer een gemeente een bepaalde taak verwaarloost, de provincie deze taak kan overnemen. Ook dit alternatief vergt een grondwetswijziging.

Tussentijdse verkiezingen

Het ontbinden van de gemeenteraad kan alleen wanneer de grondwet wordt gewijzigd, en dat duurt minimaal vier jaar. Wanneer de provincie of het Rijk een raad kan ontbinden door deze grondwetswijziging, zou dat een ingrijp in de lokale democratie zijn. Dan is het nog de vraag of tussentijdse verkiezingen, die volgen na ontbinding, wel een oplossing biedt voor de problemen. De kans bestaat namelijk dat dezelfde personen worden herkozen die hierbij betrokken waren.

Bestaande instrumenten

Een centraal uitgangspunt in de Kamerbrief is dat bestuurlijke problemen in eerste instantie moeten worden opgelost door de betrokkenen zelf. De gemeenten moeten zelf actief nadenken over hun bestuurscultuur en vaste afspraken maken over de samenwerking tussen raad en college om deze bestuurlijke crisis te voorkomen. Verder wordt er vooral aangezet om nadrukkelijk te blijven kijken naar het beter benutten van bestaande instrumenten, in combinatie met aanvullend beleid.

Meer informatie

Lees hier de Kamerbrief en de bijbehorende beslisnota voor meer informatie.

Nog een optie bij bestuurlijke crisis is de mogelijkheid om inwoners te raadplegen wat zij wenselijk vinden, zie daarvoor het volgende onderzoek:
De ene bestuurlijke crisis is de andere niet, uitgevoerd door de Universiteit van Tilburg in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.