Geen landelijke invoering nieuw stembiljet raadsverkiezingen 2026

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 werken niet alle Nederlandse gemeenten met een nieuw stembiljet. Wel worden er op kleinere schaal experimenten gedaan met stembiljetten waarop de namen van kandidaten ontbreken.

In een brief aan de Kamer schrijft minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Uitermark dat het aanpassen van het stembiljet voor alle verkiezingen een stap is die uiterst zorgvuldig moet gebeuren. Voordat het nieuwe stembiljet landelijk kan worden ingevoerd, worden de uitkomsten van de nieuwe pilots afgewacht. Hiermee volgt de minister de lijn van de Kiesraad. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten pleitte onlangs wel voor landelijke invoering.

Kleiner stembiljet

Op het nieuwe stembiljet, waarmee tijdens de Europese verkiezingen op 6 juni 2024 in vijf gemeenten werd geëxperimenteerd, staan geen namen maar nummers. Hierdoor is het stembiljet kleiner. Om te stemmen kleuren de kiezers twee vakjes rood: één voor de partij en één voor het nummer van de kandidaat. Wordt er alleen op de partij gestemd, dan gaat de stem naar de lijsttrekker van die partij. Dit maakt het nieuwe stembiljet kleiner en beter leesbaar. Het tellen wordt hierdoor sneller en overzichtelijker.

Standpunt Nederlandse Vereniging voor Raadsleden

Abdullah Uysal vicevoorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is blij met het besluit van minister Uitermark. "Het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden verwelkomt het besluit om voorlopig geen nieuw stembiljet zonder kandidaatsnamen in te voeren bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Dit sluit aan bij onze overtuiging dat gemeenteraadsverkiezingen vooral draaien om persoonlijke herkenbaarheid en lokale vertegenwoordiging. Wij blijven benadrukken dat volksvertegenwoordigers geen nummers zijn, maar individuen die kiezers persoonlijk kennen en vertrouwen."

Democratie van mensen

"Hoewel we innovatie in verkiezingsprocedures ondersteunen, moet dit nooit ten koste gaan van de kernwaarden van onze democratie: een democratie van mensen, niet van nummers," vervolgt Uysal. "Tevens kun je ter attentie van de gemeenteraadsverkiezingen vraagtekens plaatsen bij welk probleem nu wordt opgelost; de grote stembiljetten spelen vooral bij Tweede Kamerverkiezingen en bij gemeenteraadsverkiezingen in enkele gemeenten met heel veel partijen, zoals de grote steden. Wij blijven dit dossier nauwgezet volgen en actief bijdragen aan het behoud van een transparante, persoonlijke en inclusieve kiesprocedure."

Nieuw experiment

Allereerst wil de minister het experiment herhalen in de vijf gemeenten waar al geëxperimenteerd is met het nieuwe stembiljet. Hier betreft het de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo. De herhaling van het experiment is om te zien of er een gewenningseffect te zien is bij kiezers in gemeenten die eerder met een klein stembiljet hebben gepilot. Daarnaast nodigt de minister ook vijf grote gemeenten uit om het experiment uit te breiden. Als de desbetreffende gemeenteraden hiermee instemmen zullen ongeveer één miljoen kiesgerechtigden met het nieuwe stembiljet stemmen. Ook verwacht de minister dat op die manier de voorlichting aan kiezers kan verbeteren en dat het organisatorische aandachtspunten oplevert voor grotere gemeenten.

Meer informatie

De brief van de minister (dd 18-11-2024) is hier vindbaar. 

Vorig artikel over dit onderwerp: https://www.raadsleden.nl/actueel/nieuws/nieuwe-stembiljetten-onwenselijk-voor-nederlandse-vereniging-voor-raadsleden/