Beter sturen op grote projecten

De raad staat bij complexe, grote projecten voor lastige keuzes. Hoe overzie je of je alle informatie hebt om te kunnen beslissen? Zijn alle risico’s in beeld? Is er gezorgd voor voldoende in- en tegenspraak?
Deze en veel andere belangrijke vragen om grip en controle te krijgen als raadslid en raad op grote projecten staan in de nieuwe Handreiking Grip op grote projecten. Deze handreiking is ontwikkeld en gemaakt door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Sporthal tot jeugdzorg 

Grote projecten zijn er in alle soorten en maten, en in alle gemeenten. Denk bij daarbij niet alleen aan fysieke projecten zoals de renovatie van sporthal of de bibliotheek, maar ook de inrichting van de jeugdzorg. 

Feyenoord City

Een actueel voorbeeld van hoe je als raad je informatiepositie kan verbeteren door de hulp in te roepen van experts, is het Rotterdamse Feyenoord City project. De raad vroeg de Rotterdamse Rekenkamer om advies omdat de raad in juli voor de keuze staat of deze akkoord gaat met het project, waarbij het voetbalstadion De Kuip wordt gerenoveerd en 3700 woningen gebouwd zullen worden. 
De Rotterdamse Rekenkamer adviseert de raad nog geen besluit te nemen, omdat nog teveel onduidelijk is. Zo is er een tekort van 50 miljoen euro en voldoet het plan niet aan de door de raad gestelde randvoorwaarden. 

Aanpak

Raadsleden wordt in de handreiking aangeraden keuzes te maken langs drie lijnen: 

• Wat maakt grip en controle op grote projecten lastig?
  Een overzicht van de aspecten die bij elkaar zorgen dat een project complex wordt. Zoals: je krijgt als raadslid te maken met eerder gemaakte afspraken, een plan is verworden tot een prestige project, een plan is technisch complex en financieel ingewikkeld, er is onduidelijkheid over de rol van de raad, ambtenaren en het college.
• Wat kun je doen als raadslid/raad om grip en controle op grote projecten te hebben? 
  Tips waarmee je voor de raad meer duidelijkheid kan creëren in de verschillende fases van het project, namelijk de idee- en ontwerpfase, de plan- en besluitvormingsfase, en de uitvoerings- en gebruiksfase. Zoals suggesties voor onderwerpen waarover je meer informatie kan krijgen, je kan het college vragen om meer participatiemogelijkheden, organiseer als raad zelf ook expertsessies, en raadpleeg de Rekenkamer voor wijze lessen. 
• Algemene tips
  Zoals suggesties voor het organiseren van feedback, over de rol van de raad richting het college (wat accepteer je als raad wel en niet?), het opstellen van een protocol, en algemene adviezen (zoals: kijk hoe andere gemeenten het aanpakken, leer van regionale en eerdere participatie projecten, en wees niet bang aan te geven dat je zaken niet begrijpt). 

Expertsessies en webinar

De handreiking is het resultaat van door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden georganiseerde expertsessies en het webinar Grip op grote projecten. 
Tijdens dit webinar vertelde het Tilburgse raadslid Helma Oostelbos over het project Tilburgse Spoorzone. Jan de Ridder, directeur van de Amsterdamse Rekenkamer, besprak de lessen uit door de rekenkamer onderzochte grote projecten zoals de Noord-Zuidlijn. Wouter Jan Verheul van de Technische Universiteit Delft en gepromoveerd op onderzoek naar grote projecten, sprak over de valkuilen en successen van grote projecten.

Meer informatie

- De 'Handreiking Grip op grote projecten’ is ook te vinden in de digitale leeromgeving voor raadsleden.
- Het webinar ‘Grip op grote projecten’ is daar ook terugkijken.
- zie de themapagina Grote projecten voor meer informatie en eerdere artikelen over dit thema.
- advies van de Rekenkamer Rotterdam over Feyenoord City.