Raadswerk moet gezien worden als hoofdberoep, niet iets wat je er even bijdoet.
Maarten van Heuven, Utrecht
Maarten van Heuven
Gemeente Utrecht
Raadslid sinds: 2018
Partij: Partij voor de Dieren
Hoofdberoep: Adviseur lokale publieke omroepen bij NLPO
Twitter: Maarten van Heuven (@MaartenHeuven)
LinkedIn: Maarten van Heuven
1. Waarom ben je raadslid geworden?
In 2015 meldde ik me bij de fractie van de Partij voor de Dieren met de vraag of ik iets voor ze kon doen. Ik kon het niet meer aanzien hoe slecht we omgaan met dieren, milieu en klimaat. Ik begon toen met het lezen van dossiers, het adviseren van de fractie en het doen van commissiedebatten. Dat beviel beide kanten, en in 2018 werd ik raadslid en het jaar daarop fractievoorzitter. Dat ik van achter de schermen zou stappen om zelf raadslid te worden, had ik eigenlijk nooit bedacht.
2. De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleef je dat ook zo?
Ja, meestal wel. De raad staat in Utrecht over het algemeen wel in positie om goede afwegingen te maken bij besluiten. Ik zie dit alleen minder bij begrotingsvoorstellen. Het budgetrecht ligt bij de raad, maar het is zo goed als onmogelijk om de begroting te wijzigen. Dan houdt het college (en ook coalitie) de armen stijf op elkaar.
3. Wat is volgens jou nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Het idee van lekenbestuur is wat mij betreft niet meer houdbaar. Een gemeente krijgt steeds meer taken, steeds meer ambtenaren en een steeds omvangrijkere begroting. Raadswerk moet gezien worden als hoofdberoep, niet iets wat je er even bijdoet. Daarbij hoort een betere vergoeding, in grote gemeentes wat mij betreft zodanig dat je er geen andere baan bij hoeft te hebben.
4. Wat voor type volksvertegenwoordiger ben jij?
Ik ben een aanjager en breng raad en college graag in beweging. Ik breng nieuwe onderwerpen en perspectieven in. Er is vooruitgang nodig, en ik wijs er graag op dat we niet de kortetermijnbelangen van mensen centraal moeten stellen. Ik poog dit overigens wel met humor te doen.
5. Stelling: ieder raadslid moet in de raads- en commissievergadering kunnen zeggen wat hij/zij wil. Ben je het daarmee (on)eens en waarom?
Eens. Zolang dit in het nette blijft en anderen niet persoonlijk aangevallen worden. In Utrecht heerst over het algemeen een goede sfeer en vindt het debat met respect plaats. Dit is belangrijk om de raad toegankelijk te houden. Als er bij ons geruzie of gescheld was, zou ik zelf nooit actief zijn geworden.
6. Hoe houd je grip (of verwacht je grip te houden) op de enorme stukken- en informatiestroom van het college?
Door niet alles te lezen. Als Partij voor de Dieren werken we aan zeer herkenbare kernthema’s en de stukken op die onderwerpen lees ik het meest. In de stukken die ik binnenkrijg breng ik dus prioriteit aan.
7. Wat heeft je raad ondernomen om meer grip op regionale samenwerkingsverbanden (met bijvoorbeeld andere gemeenten) en/of verbonden partijen en maatschappelijke organisaties te krijgen? Of is verbetering noodzakelijk?
Dit is een ingewikkelde. Bestuurders maken afspraken in regionaal verband en zeker in de vorige periode merkten we dat wijzigingen die de raad wilde niet meer konden omdat de afspraken al vastlagen. Het college werd zich daarvan van bewust en maakt afspraken in de regio nu over het algemeen in stappen. Daardoor is het mogelijk dat de raad tussentijds aan zet is om dingen te herzien.
8. Elke gemeente geeft op zijn eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kun je het beste voorbeeld uit je gemeente geven?
Utrecht gaat werken met een burgerberaad. De eerste gaat over de jaarwisseling, wat ik niet zo’n goede keuze vind. Wat mij betreft hadden raad en college het lef om de keuze voor het vuurwerkverbod zelf te nemen in plaats van dit op inwoners af te schuiven. Als Partij voor de Dieren hebben we ons ingezet voor een betere beloning van deelnemers en voor meer helderheid vooraf over de aanwezigheid van budget om adviezen uit te voeren.
9. Stelling: de voorzitter van de gemeenteraad is en moet de burgemeester blijven. Ben je het daarmee (on)eens en waarom?
Eens. Zolang de burgemeester maar neutraal is naar de partijen, en niet het collegebelang boven dat van de raad stelt.
10. Hoe ervaar je de ondersteuning door de griffie en waarom trekt jouw gemeenteraad geen extra budget uit voor een ruimere ondersteuning door de griffie?
De griffie in Utrecht heeft naar wens van de raad veel taken. Er zijn raadsadviseurs de strategisch meedenken op beleidsthema’s of onderwerpen als participatie. Daarnaast is er ook een democratieteam dat het raadswerk overbrengt aan inwoners en zeker ook schoolkinderen. Doordat het raadswerk intensiever en complexer wordt, neemt ook de werkdruk bij de griffie toe. Na een lange strijd zijn gelukkig ook de fractiebudgetten verhoogd om ook de ondersteuning van raadsleden door eigen medewerkers beter te kunnen regelen.
11. Wat doet jouw raad zodat vrouwen en mensen met een migratieachtergrond meer invloed op de besluitvorming krijgen?
We organiseren allerlei vormen van participatie waarbij we sturen op de juiste representativiteit van inwoners. Maar ook de raad zelf kan diverser. En als voorzitter van de werkgeverscommissie houd ik hier graag een pleidooi voor het modernisering van ons verlof. Raadsleden kunnen alleen verlof krijgen vanwege ziekte en zwangerschap. En niet vanwege mantelzorg of voor regenbooggezinnen. Dat een tweede periode van verlof ook nog eens 16 weken moet zijn, en opnieuw aangevraagd moet worden, beperkt elke flexibiliteit. Met de raden van Groningen en Breda voeren we een lobby om het verlof van raadsleden te moderniseren en deze lobby wordt in het land en door de Vereniging van Raadsleden breed gesteund. Het Adviescollege Rechtspositie Politieke Ambtsdragers heeft ons pleidooi overgenomen. Nu is de Minister aan zet. Het is onbegrijpelijk dat deze modernisering zo langzaam gaat. Juist omdat het raadswerk voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn.
12. Wat is je belangrijkste speerpunt als raadslid in de komende raadsperiode?
Dierenwelzijn. Door het razende tempo waarin Utrecht groeit, komen steeds meer dieren in de knel. Plannen moeten vooraf rekening houden met de belangen van dieren en de dierenhulporganisaties moeten meer geld krijgen om hun wezenlijke zorgtaken beter te kunnen uitvoeren.
13. Wat is de beste tip die je een raadslid zou geven?
Zet jezelf wat vaker uit. Het is heel verleidelijk, vanuit je idealen en je verantwoordelijkheidsgevoel, om alles maar op te pakken en te blijven doorwerken. Maar let op jezelf en op elkaar.
